Duchowość

Zgromadzenie Księży Marianów Niepokalanego Poczęcia NMP powstało w 1670 roku i jest pierwszym zakonem męskim powstałym na terenie Polski, które założył Polak – św. o. Stanisław od Jezusa i Maryi Papczyński (1631-1701), urodzony w Podegrodziu k. Starego Sącza. Kolebką zakonu jest Puszcza Mariańska k. Skierniewic na Mazowszu. Stolica Apostolska zatwierdziła Zakon Marianów w 1699 r. na podstawie Reguły dziesięciu cnót ewangelicznych NMP. Ojciec Założyciel postawił swoim zakonnikom trzy cele:

• szerzenie kultu Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny,
• pomoc zmarłym w czyśćcu cierpiącym, a zwłaszcza ofiarom wojen i epidemii, jak również tym, którzy zmarli nieprzygotowani na śmierć,
• działalność apostolską, zwłaszcza wśród duchowo zaniedbanych.

Święty o. Stanisław był także gorliwym apostołem trzeźwości, którą uczynił jedną z charakterystycznych cech swojego zakonu. W początkowych latach rozwój nowej wspólnoty napotykał poważne trudności. Jej istnienie w pewnych momentach było zagrożone. Jednak wspólnota założona przez o. Papczyńskiego okazała się silniejsza od wszelkich przeciwności, które napotykała na przestrzeni wieków. Umocnienie i rozszerzenie Zgromadzenia Księży Marianów w XVIII stuleciu było w wielkiej mierze zasługą czcigodnego sługi Bożego o. Kazimierza od św. Józefa Wyszyńskiego (1700-1755), jednego z najwierniejszych synów duchowych św. Stanisława. Za czasów o. Kazimierza Zgromadzenie założyło nowe klasztory na terenie Litwy i Rusi, a także zostało przeszczepione do Portugalii. Dzięki wysiłkom o. Kazimierza wzrosła znacznie liczba marianów, a sam zakon stał się wspólnotą międzynarodową. W jego skład wchodzili wówczas: Polacy, Litwini, Czesi, Rusini, Portugalczycy, Węgrzy, Francuzi i Włosi. W II połowie XVIII wieku marianie założyli również klasztor w Rzymie. Dynamiczny rozwój zakonu załamał się wraz z upadkiem politycznym Polski w czasie rozbiorów pod koniec XVIII i w ciągu XIX w. W 1864 r. na mocy dekretu wydanego przez władze carskie uległ on kasacie i został skazany na powolne wymarcie. W 1909 r., w przededniu jego całkowitego wygaśnięcia, w konspiracji przed carskimi władzami, do zakonu marianów wstąpił profesor Akademii Duchownej w Petersburgu ks. Jerzy Matulewicz (1871-1927), Litwin z pochodzenia, późniejszy biskup wileński, beatyfikowany przez papieża św. Jana Pawła II w Rzymie w 1987 r. Dokonał on dzieła odnowy i reformy Zgromadzenia, przywracając je do życia. Obecnie ok. pięciuset księży i braci marianów pracuje w dziewiętnastu krajach, m.in. prowadzą misje w Ameryce Południowej, Afryce i Azji.